پرفسور علی جوان
مخترع لیزر گازی، استاد تمام فیزیک دانشگاه ام آی تی
دانش آموخته سال ۱۳۲۸ دبیرستان ماندگار البرز
تحصیلات : دکتری فیزیک دانشگاه کلمبیا
پرفسور علي جوان، استاد ايراني دانشگاه MIT آمريكا از برجسته‌ترين چهره‌هاي علمي جهان در زمينه‌ي علوم ليزري و الكترونيك كوانتومي است كه نامش در کنار بزرگان فیزیک جهان همانند تئودور میمن، نیکولای باسوف، گوردون گولد، آرتور لئونارد شالو، رابرت دیک، سی کومار ان پاتل (لیزرشناس هندی)، احمد زویل (دانشمند مصری که جایزه نوبل شیمی را در سال ۱۹۹۹ برد)، دنیس گابور (برنده نوبل فیزیک در سال ۱۹۷۱)، نیکلاس بلومبرگن، چارلز هارد تاونز و الکساندر میخایلوویچ پروخورف در تاریخ علم ثبت شده‌است. وی به دليل اختراع نخستين ليزرگازي جهان از اعتبار بين‌المللي ويژه‌اي در اين رشته برخوردار مي‌باشد. ایشان در خانواده‌اي تبريزي در تهران در ۵ دی ماه ۱۳۰۵ به دنيا آمد. پدر وي، حقوق‌دان و مادرش يك هنرمند بود. “جوان” كه از همان سالهاي اوليه‌ي تحصيل، استعداد و علاقه‌ي وافر علمي خود را بروز داده بود از سوي معلمان خود به ادامه‌ي تحصيل در زمينه‌ي فيزيك و رياضيات تشويق مي‌شد. وي، پس از پايان تحصیلات متوسطه در دبیرستان البرز، در سال 1328 به دانشگاه كلمبيا در نيويورك رفت و تحصيلات خود را در رشته‌ي فيزيك ادامه داد. “جوان“ كه در حين گذران تحصيلات دانشگاهي از پرداختن به هنر و موسيقي نيز غافل نبود (در کلاس‌های هنری دانشگاه کلمبیا هم شرکت می‌کرد)، در سال 1954 موفق شد كه مدرك دكتري خود را تحت نظارت “كارلز تونز“ فيزيك‌دان مشهور دريافت كند. علاقه‌ي شديد ”جوان” به فيزيك باعث شد كه تحصيلات خود را تا مقطع فوق دكتري در همان دانشگاه ادامه دهد. وي در سال 1338 به موسسه‌ي تحقيقاتي آزمايش‌هاي مخابراتي “بل“ در “موري هيل“ واقع در ايالت نيوجرسي رفت و از بدو ورود به موسسه، مطالعات خود را در ايده‌هاي بكري كه در زمينه‌ي ليزرهاي گازي متمركز كرده بود، آغاز كرد. سرانجام در سال 1960 توانست، فرضيات خود را عملي كند و نخستين ليزر گازي ( هليوم - نئون) جهان را بسازد. اين اختراع كه در موارد بسيار گسترده‌اي كاربرد دارد، توجه‌ي جامعه‌ي علمي بين‌المللي را به خود جلب كرد، به طوري كه از همان ابتدا سرمايه‌گذاري‌هاي وسيعي براي بهره‌مندي از اين اختراع انجام شد. پروفسور جوان در سال 1961 به عضويت هيات علمي موسسه‌ي تكنولوژي ماساچوست MIT درآمد. وي، پيش از اختراع ليزر گازي، تئوري ميزر سه‌سطحي (دستگاه تشديد كننده‌ي ارتعاشات طبيعي اتم يا ذره براي توليد امواج) را مشخص كرده بود. پروفسور “جوان“ بعدها اين تئوري را كه در آن، مفهوم ميزرها بدون در نظر گرفتن انبوهي از انعكاس‌ها مطرح شده بود به علوم بصري تعميم داد. اين دانمشند ايراني كه به موفقيت‌هاي برجسته‌اي در زمينه‌ي علوم كوانتوم نيز دست يافته است در طول سالهاي 1960 تا 1970 در آزمايشگاه تحقيقاتي خود كه تا حد بزرگترين آزمايشگاه دانشگاهي پژوهش‌هاي ليزري توسعه يافته بود به كشفيات و موفقيت‌هاي علمي بزرگي نظير “معرفي فناوري اندازه‌گيري بسامد خاص در دانش نورشناسي“، “دستيابي به نخستين يافته‌ها در زمينه‌ي ساعت‌هاي اتمي ليزري”، “پيشرفت‌هايي در زمينه‌ي طيف‌نمايي ليزري“ و هم‌چنين “ نخستين تجربيات كاربرد ليزر در زمينه‌ي تئوري نسبيت وايزوتروپي فضا“ نايل شد . بررسي تاثيرات پيوند شعاع‌هاي نوري با يك آنتن نوري در ذرات ميكروسكوپي مواد، توليد ليزرهاي گازي با انرژي بالا و رادارهاي ليزري چند پايه‌اي، كنترل ساعت‌هاي نوري و استفاده از ليزر در امور پزشكي و تشخيص بيماري‌ها نيز برخي ديگر از زمينه‌هاي تحقيقاتي پرفسور ”جوان” را تشكيل مي‌دهند. اين فيزيك‌دان صاحب نام ايراني عضو آكادمي آمريكايي هنر و علوم، آكادمي علوم جهان سوم هيات علمي آكادمي ملي علوم و موسسه‌ي “ تريست” - در حوزه‌ي دستاوردهاي علمي - بود. وي، هم‌چنين در سال 1966 به عضويت “Guggenheim“ و در 1979 و 1995 به عضويت بنياد “Humbolt“ در آمده است. پرفسور علي جوان به پاس تلاش‌هاي موفق علمي در زمينه‌ي ليزرها - به‌ويژه ليزر گازي، به دريافت نشان‌هاي افتخار علمي متعددي از جمله مدال “استوارت بلنتين“ از موسسه‌ي فرانكلين در سال 1964، مدال بنياد “ فاني و جان هرتز“ در سال 1966، نشان افتخار ” فردريك ايوز” از انجمن اپتيك در سال 1975 و مدال بين‌المللي “آلبرت انيشتين“ از شوراي جهاني فرهنگ در سال 1993 نائل شده است. دكتر جوان در سالهاي اخير مطالعات و تحقيقات خود را به مبحث الكترونيك در بسامدهاي نوري معطوف كرد و تلاش کرد تا با ايجاد الكترونيك از بسامد ( فركانس) راديويي و تبديل آن به بسامد امواج نوري، سرعت انتقال اطلاعات را به نحو چشمگيري افزايش دهد. وي در راستاي تحقق اين تئوري، مطالعات وسيعي براي استفاده از خصوصيات نوري مواد نانومتري در توليد امواج نوري در مدارهاي بسيار ظريف انجام داد كه مي‌تواند به فناوري نويني در ساخت تراشه‌هاي رايانه‌اي ظريف منجر شود.
در ایران پنجم دی روز لیزر به نام علی جوان نامگذاری شده‌است. مناسبتی که برای نامگذاری این روز در نظر گرفته شد، مصادف با روز تولد وی می‌باشد. در سال ۲۰۰۷ از سوی نشریه تلگراف رتبه دوازدهمین انسان نخبه جهان را کسب کرد. دکتر جوان در ۲۲ شهریور ماه سال ۱۳۹۵ چهره در نقاب خاک کشید و جهان علم یکی از بزرگان خود را از دست داد.